အြန္လိုင္းေပၚမွ လမ္းေၾကာင္းသစ္ ေဖာ္ေဆာင္ေနသူမ်ား

အယ္ဒီတာအဖြဲ႔

 

မာ့ခ္ ဇာခါဘတ္ဂ္ Mark Zuckerberg

ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ (Facebook) အြန္လိုင္း လူမႈကြန္ယက္ တည္ေထာင္သူ အသက္ (၂၆)ႏွစ္ရွိ မာ့ခ္ဇာခါဘတ္ဂ္ ကို တိုင္းမ္မဂၢဇင္းႀကီးက ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ ‘တစ္ႏွစ္တာ ထူးျခားထင္ရွားပုဂၢိဳလ္’ (Person of the Year) အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ သတ္မွတ္လိုက္သည္။

တိုင္းမ္မဂၢဇင္းမွာ ကမၻာတလႊားမွ ႏွစ္စဥ္ ထူးျခားထင္ရွားပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ပံုမွန္ ေရြးခ်ယ္ေလ့ ရွိသည္။ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္ တိုင္းမ္မဂၢဇင္းမွ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တဲ့ ၿဗိတိန္ဘုရင္မ အဲလိဇဘတ္ ၿပီးလွ်င္ မာ့ခ္ဇာခါဘတ္ဂ္ မွာ အသက္အငယ္ဆံုး ‘တစ္ႏွစ္တာ ထူးျခားထင္ရွားပုဂၢိဳလ္’ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရသူ ျဖစ္လာသည္။

ဇာခါဘတ္ဂ္ မွာ လက္ရွိ လူေပါင္း သန္း(၆ဝဝ)ေက်ာ္ အသံုးျပဳေနတဲ့ ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ လူမႈကြန္ယက္ကို တီထြင္ခဲ့ၿပီး၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားရဲ႕ ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ တိုးတက္ေစဖို႔ အမ်ားၾကီး အက်ဳိးျပဳေနတဲ့ လူမႈမီဒီယာကြန္ယက္ ဗိသုကာ လူငယ္တစ္ဦးဟု တိုင္းမ္မဂၢဇင္းက ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

Continue reading

စီမံခန္႔ခြဲမႈပညာသည္သာ

ဝင္းျမင့္ေမာင္

လုပ္ငန္းတစ္ခုလုပ္ေတာ့မယ္ဆုိရင္ လုပ္ရမယ့္အလုပ္ပမာဏ၊ လုပ္ငန္းၿပီးေျမာက္ေအာင္ လူအား၊ စက္အား၊ ပစၥည္းကိရိယာ မည္မွ် လုိမယ္။ ကာလသတ္မွတ္ခ်က္၊ စ ရက္၊ ဆုံး ရက္၊ ကုန္က်မည့္ ေငြေၾကးပမာဏ စသည့္တုိ႔ကုိ တြက္ခ်က္ အစီအစဥ္ေရးဆြဲရပါတယ္။ ဒါကုိ လုပ္ငန္း အေကာင္အထည္ ေဖၚေဆာင္ေရး အစီအမံလုပ္တယ္ လု႔ိ ဆုိပါတယ္။ စီမံခ်က္ ေရးဆြဲတယ္လုိ႔ သုံးၾကတယ္။

ခု ထုိလုပ္ငန္းကုိ စီမံခန္႔ခြဲတယ္ management လုိ႔ သုံးစြဲလာၾကၿပီး၊ ပညာတစ္ရပ္အျဖစ္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေနရာယူလာပါတယ္။ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ပညာရပ္ဟာ ၁၉၅ဝ ေလာက္မွာ က႑အသီးသီး အရွိန္ယူၿပီး တြင္က်ယ္လာတယ္။ မန္ေနဂ်ာဆုိသည့္ အခန္းက႑ သီးသန္႔ ေပၚလာၿပီး၊ အလုပ္ပုိင္ရွင္ (ေငြရွင္) နဲ႔ လုိင္းကြဲသြားၿပီး၊ အလုပ္ရွင္က မန္ေနဂ်ာကုိ ပညာသည္တစ္ဦးလုိ ေနရာေပး ဆက္ဆံလာရတယ္။

Continue reading

ၿပဳံယမ္း ဝါဒျဖန္႔ခ်ိေရး

၀င္းေက်ာ္

အေမရိကန္ေတြက ေျပာၿပီးရင္းေျပာ တေျပာထဲေျပာ။ ေျမာက္ကိုရီးယားကလည္း သူ လုပ္ခ်င္တာပဲ လုပ္ၿမဲလုပ္။ အနည္းဆံုး သမတကင္ဂ်ဳံအီး အၿမဲလုပ္ေနတတ္တာက ျပည္တြင္းဝါဒျဖန္႔လုပ္ငန္းစဥ္ေပါ့။

ၿပဳံယမ္းၿမိဳ႕ေတာ္အႏွံ႔မွာ မေရတြက္ႏိုင္တဲ့ ပိုစတာေတြကအျပည့္။ ေျမာက္ကိုရီးယားေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခိုင္မာပံုက သူရဲေဘာေၾကာင္တဲ့ အေမရိကန္ငပြေတြနဲ႔ လံုးလံုးမွမတူတဲ့အေၾကာင္း။ ၿမိဳ႕လည္က ပိုစတာျမင့္ျမင့္ႀကီးတစ္ခုမွာ ကိုရီးယားျပည္သူ႔စစ္တပ္ဖြဲ႔ဝင္ တစ္ဦးက လက္သီးက်စ္က်စ္ဆုပ္ အေမရိကတိုက္ေျမပံုကို ဆြဲထိုးရင္း ေအာ္ဟစ္ေနတဲ့ ပံုရွိတယ္။ “ကြၽႏု္ပ္တို႔ဟာ တစံုတရာေျပာၿပီးရင္ တကယ္လုပ္တယ္။ အလုပ္မပါ အဆံမပါ ဗလာစကားေတြ ကြၽႏ္ုပ္တို႔ မေျပာ” တဲ့။

Continue reading

ဝါဒျဖန္႔မႈ

၀င့္ထန္း

ယေန႔ ‘ဝါဒျဖန္႔ျခင္း’ ဆိုတဲ့စကားလံုးကို မုသာဝါဒ လိမ္ညာမႈေတြျဖန္႔ျဖဴးလိုတဲ့အခါမွာ မၾကာခဏအသံုးျပဳတတ္ၾကပါတယ္။ သို႔ေသာ္ အဲဒီဝါဒျဖန္႔ျခင္း (propaganda) ေဝါဟာရကို အမွန္တရားျပန္႔ႏွံ႕ေစဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ ရိုမန္ကက္သလစ္ေက်ာင္းေတာ္က ဟိုးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက ပထမဆံုး အသံုးျပဳခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ပညာရပ္ေဝါဟာရအရဆိုရရင္ ဝါဒျဖန္႔ျခင္းဆိုတာ လူထုရဲ႕ အေတြးအျမင္စိတ္ကူး႐ႈေထာင့္ေတြ ေျပာင္းလဲပစ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ေရးထား၊ ေျပာထား၊ ဓါတ္ပံု႐ိုက္ထား၊ ဗြီဒီယိုမွတ္တမ္းတင္ထားတဲ့အရာရာကို ျဖန္႔ျဖဴးထုတ္လုပ္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဝါဒျဖန္႔လုပ္ငန္းကို စစ္ပြဲေတြနဲ႔ စစ္ပြဲလိုအေျခအေနေတြမွာ လက္နက္ကရိယာသဖြယ္ အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ တနည္းဆိုရရင္ ‘စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာစစ္ပြဲ’ (the war of the mind)၊ စိတ္ဓါတ္စစ္ဆင္ေရး (psychological warfare) တို႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းအစိတ္အပိုင္းပါပဲ။

Continue reading

လ်ဴေရွာင္ဘိုႏွင့္ တ႐ုတ္ဒီမိုကေရစီ

ေအာက္ေဖာ္ျပပါ စာတမ္းမွာ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ(၁၉)ရက္ေန႔တြင္ တ႐ုတ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ျဖန္႔ခ်ိတဲ့ ‘တ႐ုတ္ျပည္ဒီမိုကရက္တစ္ႏို္င္ငံေရး တည္ေဆာက္မႈ’  စကၠဴျဖဴ စာတမ္းကို လ်ဴေရွာင္ဘိုက တုံ႔ျပန္ေရးသားထားျခင္း ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ရဲ႕ ဧကရာဇ္စိုးမိုးမႈ၊ အာဏာရွင္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ရွည္လ်ားတဲ့ သမိုင္းေၾကာင္းကို စိတ္မေကာင္းႀကီးစြာ ေဖာ္ျပရင္း လူထုအတြက္ ဘာျခားနားမႈမွ မရွိေသးတာကို တင္ျပထားသည္။ ‘လြတ္လပ္တဲ့ တ႐ုတ္ျပည္ ေပၚထြက္မႈ’မွာ လက္ရွိအာဏာရထားတဲ့သူေတြနဲ႔ သူတို႔ေပၚလစီေတြထဲက လာမွာမဟုတ္၊ လူထုပါဝါကေနသာ ေပၚထြက္လာမည္ဟု သူ႔စာတမ္းကို အဆံုးသတ္ထားသည္။

Continue reading

တ႐ုတ္နည္းတ႐ုတ္ဟန္

ဇင္ခိုင္

တ႐ုတ္နည္းတ႐ုတ္ဟန္ကို ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံေတြ အတုယူမွာကို အေနာက္ႏုိင္ငံေတြက စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။ အဲဒီလို အေျပာအဆို စိုးရိမ္မႈေတြဟာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကို ေနမထိထိုင္မသာ ျဖစ္ေစပါတယ္။

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ တာဝန္ရွိသူေတြေျပာခဲ့တာက ဧၿပီ(၃ဝ)ရက္ ရွန္ဟိုင္းမွာ ျပဳလုပ္မယ့္ ကမၻာ့ကုန္စည္ျပပြဲ (Wold Expo) ဖြင့္ပြဲအခမ္းအနားကို ေငြကုန္ေၾကးက် မမ်ားဘဲ ႐ုိး႐ုိးရွင္းရွင္းပဲ လုပ္မယ္လုိ႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ သူတုိ႔ေျပာသလို မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ မီး႐ွဴးမီးပန္း၊ ေလဆာေရာင္ျခည္၊ ေရပန္းေတြနဲ႔ အကသမားေတြပါဝင္တဲ့ ဖြင့္ပြဲျပကြက္ေတြဟာ ေငြေၾကး အလြန္အကြၽံ သံုးစြဲခဲ့တဲ့ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ေဘဂ်င္းအိုလံပစ္ဖြင့္ပြဲနဲ႔ နင္လား ငါလားပါပဲ။ အစိုးရရဲ႕ဆႏၵနဲ႔အညီ တ႐ုတ္ တိုးတက္မႈ အင္အားကို ထုတ္ေဖာ္ၾကြားဝါခဲ့ၿပီး သူတုိ႔မွာ စြဲမက္စရာေတြရွိတယ္ဆိုတာ သက္ေသျပ ခဲ့ပါတယ္။ ဆူညံတဲ့ျပကြက္ေတြနဲ႔ တ႐ုတ္နည္းတ႐ုတ္ဟန္ဆိုတာကို အရွိန္အဝါ ျမွင့္တင္ ေပးခဲ့ၿပီး တကမၻာလံုးကအတုယူအားက်စရာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ အေတာ္မ်ားမ်ားကို အထင္ေရာက္ေစခဲ့ပါတယ္။

Continue reading

တရုတ္အင္အားအတြက္ ပထဝီ

ရဲျမင့္ေက်ာ္

အဂၤလိပ္ပထဝီပညာရွင္ ဆာဟယ္လ္ဖို႔ဒ္ မက္ကင္ဒါက ၁၉ဝ၄ ခုႏွစ္ သူရဲ႕ ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ျဖစ္တဲ့ “သမိုင္း၏ပထဝီဆိုင္ရာဆံုခ်က္” (The Geographical Pivot of History) မွာ တ႐ုတ္ကို သတိထားစရာအျဖစ္ ရည္ၫႊန္းရင္း အခုလိုေရးခဲ့ပါတယ္။ “အကယ္၍ တ႐ုတ္သည္ သူ႔နယ္နိမိတ္ကိုေက်ာ္လြန္ၿပီး အင္အားခ်ဲ႕ကားလာၿပီဆိုလွ်င္၊ ဤအရာက ကမၻာႀကီးလြတ္လပ္မႈအတြက္ အဝါေရာင္အႏ ၱရာယ္ဆိုး ဖြဲ႕တည္လာျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ သူ၏ ပင္လယ္မ်က္ႏွာစာကို ယူေရးရွား (Eurasia) တိုက္ႀကီးတခုလံုးအထိ ဆြဲဆန္႔ထည့္သြင္းလာၿပီး၊ ရင္းျမစ္အားလံုးသံုးစြဲရင္း ႐ုရွားၾသဇာမႀကီးႏိုင္ေအာင္ မ်ဳိခ်ပစ္မည္အထိ ျဖစ္သြားမည္။”

မက္ကင္ဒါ ေထာက္ျပတာက ျဖစ္တတ္တဲ့ လူမ်ဳိးေရး အမ်ဳိးသားေရးေတြ ခဏေဘးဖယ္ထား။ ပထဝီအျမင္နဲ႔ၾကည့္ရင္ ႐ုရွားနဲ႔ အျခားယူေရးရွားႏိုင္ငံေတြဟာ ကုန္းတြင္းပိုင္း အင္အားႀကီးေပမယ့္၊ ပင္လယ္မ်က္ႏွာစာ ခ်ဲ႕ကားဖို႔အတြက္ ေရခဲေတြက ပိတ္ကားထားလို႔ အကန္႔အသတ္ ရွိေနတယ္။ တ႐ုတ္က်ေတာ့ သဘာဝဆိပ္ကမ္းေကာင္းေတြနဲ႔ ကမ္း႐ိုးတန္း ေရမိုင္ ၉ဝဝဝ ေက်ာ္ရွိတာမို႔၊ ကုန္းပိုင္း ပင္လယ္ပိုင္း အင္အားႏွစ္ခုစလံုးကို ပိုင္ဆိုင္ထားပါတယ္။ မက္ကင္ဒါအေနနဲ႔ တ႐ုတ္ဟာ တေန႔ေန႔မွာ ႐ုရွားကိုေတာင္ လႊမ္းမိုးသြားမွာ သူ စိုးရိမ္ေၾကာင္း ဖြင့္ေျပာထားပါတယ္။

Continue reading

ဆိုရွယ္ဒီမိုကေရစီသေဘာတရား

ေနာ္ဇိုး

ဆိုရွယ္ဒီမိုကေရစီသေဘာတရားကို ေျပာသည့္အခါ အေျခခံအားျဖင့္ ႐ႈေထာင့္သံုးရပ္ကေန ၾကည့္ၿပီး ေျပာေလ့ရွိသည္။ လက္ေတြ႔ႏုိင္ငံေရးအျမင္အရလည္း အဆိုပါအခ်က္မ်ားကို အေျခခံၾကသည္။ ယင္းတို႔မွာ –

• ဒီမိုကေရစီစနစ္တစ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး လူ႔အဖြဲ႔အစည္းဝင္အားလံုး၏အက်ဳိးကို အေျခခံမႈ။

• လူမႈတန္းတူေရးေပၚ အေျခခံမႈ။

• လူမႈေစ်းကြက္ စီးပြားေရးအေပၚ အေျခခံမႈ တို႔ျဖစ္သည္။

ေခတ္ၿပိဳင္ႏုိင္ငံေရးသေဘာတရားတြင္ ဆိုရွယ္ဒီမိုကေရစီေဝါဟာရကို ဒီမိုကေရစီသေဘာတရား တစ္ရပ္၏ အေျခခံအယူအဆအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ႏုိင္ငံေရးသေဘာတရား လမ္းစဥ္တစ္ရပ္၏ သြင္ျပင္လကၡဏာကို ၫႊန္းဆိုရာအျဖစ္လည္းေကာင္း သံုးႏႈန္းေလ့ရွိသည္။ အဆိုပါ အသံုးအႏႈန္း ပံုစံႏွစ္ရပ္သည္လည္း နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ အျပန္အလွန္ ဆက္ႏြယ္ေနၾကသည္။

Continue reading

မင္းမဲ့၀ါဒ

သက္ႏိုင္

၁၉ ရာစု အေစာပိုင္းေလာက္မွာ မင္းမဲ့ဝါဒကို ပညာတတ္အခ်ဳိ႕က စိတ္ဝင္စားစြာ သိပၸံနည္းက် တည္ေဆာက္ဖို႔ အားထုတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သေဘာတရားနဲ႔ လက္ေတြ႔ညီၫြတ္ေအာင္ မေပါင္းစပ္ႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ စိတ္ကူးယဥ္ဝါဒသက္သက္ေတာ့ မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ ကမၻာ့ အလုပ္သမားထုနဲ႔ ျပည္သူေတြအေပၚ အနည္းနဲ႔အမ်ား ၾသဇာသက္ေရာက္မႈေတာ့ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ၁၈၆၄ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ (၂၈)ရက္ေန႔မွာ ပထမအင္တာေနရွင္နယ္ (First International) လို႔ ေခၚတဲ့ ကမၻာ့အလုပ္သမား သမဂၢမ်ားအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ႀကီး(International Workingmen’s Association) IWA ကို အဂၤလန္မွာ ဖဲြ႔စည္းေတာ့ ၿဗိတိသွ်သမဂၢလို စီးပြားေရးသီးသန္႔ဝါဒနဲ႔ လြတ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆရွိသူေတြ၊ ဆြစ္ဇာလန္လို လူမႈေရးဝါဒသမားေတြ၊ ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏိုင္ငံလို တဦးခ်င္း အရင္းအႏွီးပိုင္ဆိုင္ေရးဝါဒီေတြ၊ ျပင္သစ္လို အျပန္အလွန္႐ိုင္းပင္းကူညီေရးဝါဒခံယူသူေတြနဲ႔အတူ ရုရွားမွ ဘာကူနင္ (Bakunin) (၁၈၁၄-၇၆) ဦးေဆာင္တဲ့ မင္းမဲ့ဝါဒီေတြ ပါဝင္ခဲ့ပါ တယ္။ ဒီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ႀကီးမွာ ကားလ္မတ္ ျပင္ဆင္ေရးဆဲြတဲ့ အေထြေထြလုပ္ငန္းစဥ္မူႀကီးကို လက္ခံ အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

Continue reading

အရင္းရွင္သစ္၏ အႏရၱ ာယ္ ငါးရပ္

သမာသမတ္

အရင္းရွင္သစ္ဆုိသည္ မည္သည္ကုိ ရည္ၫႊန္းထားသနည္း။ ဤစာစုကုိနားလည္ရန္အတြက္ ဤေဝါဟာရကုိ ပထမရွင္းလင္းခဲ့ရမည္။ အရင္းရွင္သစ္ဆုိသည္မွာ Neoliberalism ကုိ ျမန္မာ့နားႏွင့္ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျမန္မာမႈျပဳလုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။ Neo ၏အဓိပၸါယ္မွာ အသစ္၊ liberalism ၏ အဓိပၸါယ္ကိုမူ အရင္းရွင္ဟု လြယ္ကူေအာင္ ဘာသာျပန္ေပးလုိက္သည္။ ဤအတြက္ အေၾကာင္းရွိပါသည္။

Continue reading

လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီ ႏွင့္ အတြင္းအႏၱရာယ္ႏွစ္ပါး

ရဲႏြယ္မိုး

ယခု ၂၁ရာစု ပထမဆယ္စုႏွစ္မွာ ကမၻာ့ဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ားအတြက္ အားတက္ ေပ်ာ္ရႊင္စရာ သိပ္မရွိလွပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂ဝရာစု ေနာက္ဆံုး ႏွစ္အစိတ္အတြင္းမွာ ကမၻာ့အႏွံ႔ဒီမိုကေရစီတိုးတက္မႈ စန္းပြင့္မႈေတြ မၾကံဳဖူးေအာင္ ရွိခဲ့ေပမယ့္လည္း၊ အခုရာစုသစ္အစမွာေတာ့ ဒီမိုကေရစီလဆုတ္ရက္ေတြနဲ႔ စိတ္ပ်က္ဖြယ္အတိ ျဖစ္ေနရပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီပ်ံႏွံ႔မႈေတြအေငြ႔ပ်ယ္သြားၿပီး၊ ဒီမိုကေရစီ ဆုတ္ယုတ္က်ဆင္းမႈ အရိပ္အေယာင္ေတြကိုေတာင္ ျမင္ေတြ႔လာၾကရပါတယ္။

ရာစုသစ္အစမွာ ၂ဝဝဝခုႏွစ္ ဆာဘီးယားရဲ႕ ဘူးဒိုဇာ (bulldozer)၊ ၂ဝဝ၃ ေဂ်ာဂ်ီယာရဲ႕ ႏွင္းဆီ၊ ၂ဝဝ၄ ယူကရိန္းရဲ႕ လိေမၼာ္၊ ၂ဝဝ၅ ကာဂ်စ္စတန္က က်ဴးလစ္ပ္(tulip) ဆိုတဲ့ ေသြးမထြက္ေသာ အေရာင္ေတာ္လွန္ေရး (colour revolution) ေအာင္ပြဲေတြျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ေရာင္ျခည္ သန္းခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီႏိုင္ငံေတြမွာကိုပဲ ေနာက္ပိုင္း စိတ္ပ်က္စရာေတြက တပံုတပင္ ေပၚထြက္လာပါတယ္။

Continue reading